موتور خانه
موتور خانه
موتور خانه ها از چندین سیستم ساده تشکیل شده اند.البته بخاطر اینکه سیستم ها و اجزاء ساده بسیاری در تشکیل موتور خانه دخیل هستند، موتور خانه ها را به سیستم های پیچیده مبدل کرده اند.در این مقاله می خواهیم نگاهی اجمالی و کلی به سیستم موتورخانه داشته باشیم.موتور خانه ها ،در دو سیکل سیستم حرارت مرکزی و سیکل سیستم های سرمایشی کار می کنند.
اجزاء اصلی و عملکرد موتورخانه در سیکل حرارت مرکزی
- مولد های حرارتی
- لوله های رابط
- مبدل های حرارتی
مولد های حرارتی
دیگ ها و بویلرها ،اجزاء اصلی مولد حرارتی هستند.دیگ ها و بویلر ها کار قلب سیستم حرارت مرکزی را ایفا می کنند.بویلر ها به وسیله مشعل هایی که درونشان تعبیه شده ،آب داخل منبع را گرم کرده و سپس انتقال حرارت از آتش مشعل به آب داخل بویلر اتفاق می افتد.آب گرم شده،آماده گرما دهی به ساختمان می شود.
لوله های رابط
آب گرم شده توسط لوله های رابط به مبدل حرارتی انتقال داده می شود.بعد از تبادل حرارت و سرد شدن آب،توسط لوله های رابط دوباره به مولد حرارت برگشت داده می شود تا مجدداً گرم شده و آماده حرارت دهی شود.
مبدل های حرارت
وظیفه آن ها انتقال حرارت از سیال عامل(آب) به ساختمان یا مجتمع می باشد.
انواع مختلف دیگ ها از لحاظ متریال
- دیگ های فولادی
- دیگ های چدنی
دیگ های فولادی
این نوع دیگ ها یکپارچه می باشند و تحمل فشار بالایی دارند.این نوع دیگ ها در ساختمان هایی که وسعت جابجایی دارند و به راحتی حمل و نقل صورت می گیرد،مورد استفاده قرار می گیرند.یکی از معایت این دیگ ها مشکل درحمل و جابجایی می باشد.
دیگ های چدنی
همانطور که در تصویر پایین مشاهده می شود، بخاطرقابلیت جابجایی و تجزیه قطعات ،حمل و نقل ساده تری نسبت به نوع فولادی دارند و همچنین ساختار آن ها از لحاظ شماتیک بصورت رادیاترر می باشد.یکی از مزایای دیگر آن ها سبک بوده و حمل و نقل در داخل ساختمان ها راحتر صورت می گیرد.قیمت بالا و گرانقیمت بودن این دیگ ها و عدم تحمل فشار زیاد یکی از معایب این دیگ ها می باشد.
وظایف اصلی مبدل های حرارتی
- گرم کردن آب مصرفی ساختمان
- گرم کردن محیط داخلی ساختمان
تجهیزات مورد استفاده در موتورخانه ها
- دیگ یا بویلر(در سیکل گرمایش)
- چیلر (درسیکل تبرید)
- دی اریتور
- پمپ آب
- مشعل
- منبع انبساط
دیگ یا بویلر
در ابتدای مقاله درمورد دیگ ها و بویلر ها توضیح داده شد.
چیلر
چیلره به دو شاخه کلی تقسیم بندی می شوند.
- چیلر های تراکمی
- چیلر های جذبی
در ساختمان ها بشتر از نوع چیلر جذبی استفاده می شود.نوع جذبی ،برق کمتری مصرف می کنند و کم صدا و بدون لرزش هستند.هزینه تعمیر و نگهداری چیلرهای جذبی نسبت به نوع تراکمی کمتر بوده و مقرون به صرفه می باشد.
دی اریتور
دی اریتور ها ،اکسیژن محلول در آب را گرفته و آب بدون اکسیژن را وارد مدار میکنند.
یکی از عامل های اصلی خوردگی در خطوط لوله، دیگ و پمپ ،وجود اکسیژن در آب می باشد که توسط دی اریتورها این مشکل حل شده است.
پمپ آب
انتقال آب با فشار مناسب و دبی مناسب ،وظیفه اصلی پمپ ها بشمار می رود.پمپ ها دارای ابعاد و ظرفیت و توان های مختلفی هستند . تعداد واحد های مسکونی و حجم سیستم های گرمایش و سرمایش و میزان آب مصرفی ساختمان ،در انتخاب پمپ ها ،جزعی از ارکان اصلی بشمار می روند.
مشعل ها
تبدیل انرژی شیمیای حاصل از مواد سوختی به انرژی حرارتی ،به وسیله مشعل ها انجام می شود.مشعل ها انرژی حرارتی لازم برای داغ کردن آب را فراهم می کنند.
منبع انبساط
کار اصلی منبع انبساط محافظت از لوله های موتور خانه ها بر اثر انبساط آب می باشد.منبع انبساط مانع از ترکیدگی لوله ها می شود و در صورت کم شدن آب سیستم،آب موجود در خود را به سیستم انتقال می دهد.
لوله ها و اتصالات مورد استفاده در موتورخانه
لوله های مصرفی در موتور خانه ها بر اساس معیار های مختلفی طبقه بندی می شوند که عبارتند از:
- طول لوله
- ضخامت لوله
- استاندارد های ساخت لوله
- سایز اسمی قطر لوله
- متریال یا جنس لوله
طول لوله
نصب و اجرای لوله کشی موتور خانه ها یکی از مهمترین قسمت تاسیسات ساختمان ها می باشد.طول لوله های تولید شده برای ،لوله کشی (پایپینگ) ۶ متر می باشد و برای خطوط انتقال ۱۲ متر می باشد.
ضخامت لوله
ضخامت لوله ها بر چند نوع محاسبه می شوند که ما در اینجا به یکی از این روش ها اشاره می کنیم:
برای تعیین ضخامت لوله از وزن آن ها کمک می گیرند.لوله ها از نظر وزنی به سه دسته تقسیم می شوند:
- استاندارد
- سنگین
- فوق سنگین
استاندارد های تولید لوله
رفرنس ها و استاندارد های کشور آمریکا ،ژاپن،آلمان و روسیه بیشترین کاربرد را در صنعت لوله و اتصالت به خود اختصاص داده اند.
سایز اسمی قطر لوله
سایز اسمی قطر لوله ها به دو گروه اصلی تقسیم می شوند و در سراسر دنیا از این دو سیستم در تولید و نصب و راه اندازی استفاده می شود.
- سیستم میلی متر MM
- سیستم اینج INCH
متریال یا جنس لوله
از متریال های مختلفی در تاسیسات و موتورخانه ها استفاده می شود که عبارتند از
- لوله های فلزی
- لوله های غیرفلزی
لوله های فلزی خود شامل متریال های مختلف می شود که در زیر به آن ها اشاره می کنیم:
- لوله گالوانیزه
- لوله مانیسمان بدون درز
- لوله مسی
- لوله آلومینیومی
- لوله سربی
لوله های غیر فلزی نیز شامل متریال های زیر می باشد
- لوله پلاستیکی
- لوله پلی اتیلن PE
- لوله پلی پروپلین PP
- لوله سیمانی
لوله های ۵ لایه که ترکیبی از فلز و پلیمر هستند ،نسل جدید لوله ها بشماره می روند که در سال های اخیر استفاده های زیادی در لوله کشی های ساختمان و موتور خانه ها می شوند.
جایگزین پکیج ها بجای سیستم های موتورخانه
در حال حاضر سیستم های موتور خانه ها مقرون به صرفه نبوده و هزینه های بالایی را در بر داشته است.بخاطر گران شدن سوخت های فسیلی و مستهلک بودن سیستم موتور خانه ها ،سیستم پکیج های خانگی طراحی و اجراء شد.
در حال حاضر در کشورهای پیشرفته از سیستم پکیج استفاده می گردد.اسم اصلی سیستم پکیج کامپکت کامبی بویلر می باشد که در ایران به سیستم پکیج مصطلح شده است.سیستم های پکیج برای تک تک واحد ها اجراء می شود.
سیستم پکیج از لحاظ مصرفی ،سوخت کمتری را استفاده می کنند و از هزینه های تعمیر و نگه داری پایین تری برخوردار هستند.همچنین بخاطر کوچک بودن این سیستم ،جای کمتری را نسبت به سیستم های موتور خانه ای اشغال می کنند.
سوخت مصرفی سیستم های پکیج (compact combi boiler)
پکیج ها از سوخت گاز سی ان جی و یا ال پی جی استفاده می کنند.هرچند که در کشورهای پیشرفته به سلول های نوری تعبیه شده در پشت بام خانه ها متصل شده و انرژی حاصل از نور آفتاب را به انرژی حرارتی تبدیل کرده و آب مصرفی خانوار را گرم می کند.
در حال حاضر در کشورمان از سیستم های پکیج ،زیاد استفاده می گردد و در گرمایش و آب مصرفی خانوار مورد استفاده قرار می گیرد.همچنین سیستم گرمایش از کف نیز از پکیج ها استفاده می شود.
